Czas na równe traktowanie podatników

W życiu podobno są dwie pewne rzeczy – śmierć i podatki. O tych drugich porozmawialiśmy z panią dr Marią Supera-Markowską, autorką kilkudziesięciu publikacji z zakresu prawa finansowego i podatkowego, w latach 2018-2020 ekspertem w Departamencie Podatków Dochodowych w Ministerstwie Finansów. W rozmowie mowa między innymi o tym, że wprowadzenie 1% w CIT zapewniłoby równe traktowanie podatników oraz byłoby narzędziem do krzewienia idei społeczeństwa obywatelskiego.

Ilona Pietrzak: Na co dzień zajmuje się Pani naukowo prawem finansowym, w tym prawem podatkowym. Prowadziła też Pani biuro rachunkowe wyspecjalizowane w obsłudze NGO-sów oraz pracowała w Departamencie Podatków Dochodowych w Ministerstwie Finansów. Co Pani sądzi o pomyśle wprowadzenia mechanizmu jednego procenta podatku od firm dla organizacji pożytku publicznego?

Maria Supera-Markowska: Na wstępie doprecyzujmy, że już w obecnym stanie prawnym niektóre firmy (a właściwie: przedsiębiorcy) mogą takiego odpisu dokonywać. Jeśli bowiem mamy do czynienia z osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą indywidualnie lub w formie spółki cywilnej, to przedsiębiorca taki, będący podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, może dysponować 1% odpisem z podatku na takich samych zasadach jak osoba fizyczna czerpiąca dochody podlegające opodatkowaniu tymże podatkiem z umowy o pracę, zlecenia czy z innych źródeł. Należy też podkreślić, że przedsiębiorca będący osobą fizyczną ma prawo do przekazania 1% podatku zarówno w sytuacji, gdy opodatkowanie następuje na tzw. zasadach ogólnych, jak i szczególnych, w tym tzw. podatkiem liniowym (stałą stawką w wysokości 19%). Co więcej, faktyczne prawo do dysponowania 1% odpisem od podatku występuje w przypadku niektórych spółek prawa handlowego (jak np. spółka jawna), w których wspólnicy są podatnikami. Jeśli wspólnikami tymi są osoby fizyczne, to płacąc od dochodów z działalności spółki PIT mają one prawo do 1% odpisu. Natomiast w przypadku pozostałych przedsiębiorców, którzy z uwagi na swoją formę prawną podlegają opodatkowaniu CIT (w tym w szczególności spółki z o.o. i spółki akcyjne), taka możliwość nie istnieje – podobnie jak w przypadku innych osób prawnych (np. fundacji czy stowarzyszeń) czy pozostałych jednostek organizacyjnych (np. wspólnot mieszkaniowych czy stowarzyszeń zwykłych), które nawet nie prowadząc działalności gospodarczej, mogą uzyskiwać dochody podlegające opodatkowaniu CIT. Jednocześnie wszystkie te kategorie podatników podatku dochodowego (PIT oraz CIT) mogą korzystać – przy spełnieniu pewnych warunków – z możliwości odliczenia od swojego dochodu przed jego opodatkowaniem darowizn dokonywanych na cele działalności pożytku publicznego prowadzonej przez organizacje pozarządowe. Obydwie bowiem ustawy o podatkach dochodowych – zarówno o PIT, jak i o CIT – przewidują taką możliwość, różnicując maksymalną wysokość odliczenia (6% dochodu w PIT, 10% dochodu w CIT).

Przedstawione zróżnicowanie podmiotowe w możliwości dysponowania 1% odpisem, przy jednoczesnej powszechnej możliwości dokonywania wspomnianego odliczenia darowizn, budzi, w mojej ocenie, wątpliwości co do spójności regulacji o PIT i CIT oraz powodować może zarzut nieuzasadnionego, nierównego traktowania podatników. Kwestie te powinny stać się punktem wyjścia dla systemowej dyskusji odnośnie odpisu 1% w obydwu podatkach dochodowych.

Mówiąc o dyskusji systemowej, mam na myśli to, że powinna ona dotyczyć nie tylko wprowadzenia możliwości odpisu w CIT, ale także przeglądu i ewentualnej modyfikacji rozwiązań funkcjonujących w PIT w tym zakresie, i szerzej – przepisów innych niż podatkowe dotyczących 1%, w tym przede wszystkim w zakresie merytorycznej kontroli wykorzystywania odpisów. Kwestia ta jest bardzo istotna, gdyż 1% odpis to dyspozycja środkami publicznymi „na koszt” budżetów publicznych, a nie darowizna ze środków podatnika kosztem jego majątku prywatnego. Pragnę podkreślić, że taka systemowa dyskusja jest niezbędna już teraz – w mojej ocenie wprowadzenie 1% CIT „nieomal natychmiast przez powtórzenie rozwiązań mutatis mutandis z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dotyczących alokacji 1% PIT, do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych” (jak proponuje się w Ekspertyzie „1% podatku od firm”), samo w sobie jak najbardziej zasadne, bez szerszej reformy systemowej 1% odpisu byłoby niewskazane. Podsumowując, moim zdaniem wprowadzenie 1% w CIT jest jak najbardziej celowe z uwagi na wspomniany postulat spójności i zapewnienia równego traktowania podatników, ale powinno ono być jednoczesne z systemową reformą 1% odpisu. Warto też doprecyzować, czy mówiąc o wprowadzeniu odpisu z 1% podatku od „firm” mamy na myśli wszystkich podatników CIT, czy tylko przedsiębiorców. Ja opowiadałabym się za pierwszą koncepcją, tj. wprowadzeniem takiej możliwości dla wszystkich podatników CIT w imię wspomnianych zasad spójności i równego traktowania.

>>PRZECZYTAJ CAŁY WYWIAD<<


Poprzyj pomysł jednego procenta podatku od firm

Wejdź na: instytutsprawobywatelskich.pl/1-procent-od-firm i podpisz petycję poparcia dla #1ProcentOdFirm

PODPISUJĘ PETYCJĘ

Dodaj nam MOCy!

Od 2004 roku działamy na rzecz zmiany społecznej. Bo DNA Instytutu Spraw Obywatelskich to walka o dobro wspólne i mobilizowanie obywateli do działania. O dobro, które jest bliskie każdej i każdemu z nas, jak np. czyste powietrze, cisza za oknem, bezpieczna żywność czy wspólna przestrzeń. Oraz o dobro, które jest tylko pozornie dalekie: obywatelską inicjatywę ustawodawczą, referendum czy radę pracowników.

By działać skutecznie, potrzebujemy stałego i pewnego budżetu. Pomóż nam stawić czoła codziennym wyzwaniom. Dorzuć się do działań Instytutu.

Dziewczynka z uniesioną pięścią, w stroju superbohaterki z biało-czerowną peleryną