Przewodnik po Pracowniczych Planach Kapitałowych dla ngo

Według danych GUS w 2050 roku na 1 pracującego będzie przypadało 5 osób pobierających świadczenia emerytalne. Oznacza to, że przyszli emerycie będą mieć dość skromne emerytury. Ustawodawca założył, że tworząc system wspomagający do I filaru emerytalnego (ZUS) – Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) – zwiększy tym samym nasze przyszły emerytury.

Założenie programu jest takie, że pracownik odkłada ze swojej pensji min. 2% wynagrodzenia brutto, pracodawca dokłada jeszcze 1,5 % od wynagrodzenia brutto. Od składki pracodawcy pracownik będzie musiał zapłacić podatek dochodowy, tak jakby jego pensja wzrosła o 1,5 %. Dodatkowo, Państwo dopłaca corocznie do tej puli środki z Funduszu Pracy.

Pieniądze z PPK są inwestowane na giełdzie – na rynku kapitałowym, co wiąże się z ryzykiem. Jest to jeden z powodów, dla którego program nie cieszy się dużym zainteresowanym. Ludzie nie ufają, że instytucje finansowe będą inwestować pieniądze tak, że w przyszłości będziemy mieć zyski zamiast strat. Nie jest to dziwne biorąc pod uwagę ilość zmian jakie przeżył system emerytalny. Nieufność wiąże się też z porównywaniem PPK do OFE, choć są to zupełnie inne systemy. W przypadku OFE mieliśmy do czynienia z publiczną składką zarządzaną przez prywatną instytucję, a w PPK zarówno składka jak i instytucja, która zarządza środkami są prywatne. Co oznacza znacząco utrudniony proces nacjonalizacji środków z PPK.

Trzeba mieć na uwadze, że pieniądze zgormadzone w PPK nie mają gwarancji minimalnych wypłat – kapitał nie jest chroniony.  Istnieją natomiast Fundusze Zdefiniowanej Daty. W zależności od naszego wieku środki na giełdzie są inwestowane bardziej agresywnie (naraża nas to na większe ryzyko, ale też większe zyski) lub im jesteśmy bliżsi wieku emerytalnego zachowawczo (głównie w obligacje Skarbu Państwa lub inne bezpieczne instrumenty). Fundusz zdefiniowanej daty można zmienić na bardziej agresywny lub bezpieczniejszy.

Do PPK powinny przystępować osoby, które są gotowe na pewne ryzyko związane z utratą części kapitału.

Samo wdrożenie PPK w organizacji przysparza wiele problemów. Począwszy od wyboru instytucji finansowej, odpowiedniego liczenia stażu uczestnika programu, a kończąc na dostosowaniu programu kadrowo-płacowego do PPK. Przyjrzyjmy się bliżej procesowi wdrożenia tego programu.

Jakie organizacje muszą wdrożyć PPK?

W zasadzie wszystkie. Zwolnione z obowiązku prowadzenia PPK mogą być organizacje posiadające status Mikroprzedsiębiorcy – w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców.

Mikroprzedsiębiorcą jest podmiot, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:

• zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz
• osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.

W przypadku podmiotów nieposiadających takiego statusu, złożenie przez wszystkie osoby zatrudnione deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK nie zwalnia z obowiązku zawarcia umowy o zarządzanie PPK. 

Rozwiązanie zastosowane w ustawie jest co najmniej niezrozumiałe. Mikroprzedsiębiorca, który zatrudnia 7 pracowników będzie mógł być zwolniony z PPK, natomiast fundacja, która ma 1 pracownika już nie.

Terminy na zawarcie umów

To już ostatni etap wdrażania PPK – dla organizacji, które zatrudniają do 19 osób:

umowa o zarządzanie PPK − do 23 kwietnia 2021 r. – umowa, którą organizacja zawiera z wybraną instytucją finansową; decyzja o wyborze instytucji, z którą zostanie zawarta umowa, powinna zostać podjęta w porozumieniu z przedstawicielstwem osób zatrudnionych (zakładowymi organizacjami związkowymi lub – jeśli takie nie działają w podmiocie zatrudniającym – z reprezentacją osób zatrudnionych, wyłonioną w trybie przyjętym w tym podmiocie);

umowa o prowadzenie PPK − do 10 maja 2021 r. – umowa, którą organizacja zawiera – w imieniu i na rzecz osób zatrudnionych – z instytucją finansową, z którą wcześniej podpisał umowę o zarządzanie PPK, o ile osoby te nie złożyły deklaracji rezygnacji z dokonywania wpłat; osoby zatrudnione, po podpisaniu w ich imieniu tej umowy, stają się uczestnikami PPK.

Kim jest uczestnik PPK?

Jest to dość szeroki katalog i obejmuje:

• pracowników, z wyjątkiem pracowników przebywających na urlopach górniczych i urlopach dla pracowników zakładu przeróbki mechanicznej węgla oraz młodocianych,
• członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych,
• osoby fizyczne, które ukończyły 18. rok życia, wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług,
• osoby fizyczne wykonujące pracę nakładczą, które ukończyły 18. rok życia,
• osoby wskazane powyżej przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego,
• członków rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tych funkcji.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 18 ustawy o PPK przez osoby zatrudnione należy rozumieć wymienione w tym przepisie osoby podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym ze wskazanych w nim tytułów w RP w rozumieniu ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych

Jak zapisują się uczestnicy?

• 18 -55 LAT: AUTOZAPIS. Jeśli uczestnik chce zrezygnować z PPK, składa deklarację o rezygnacji.
• 55-70 LAT: WNIOSEK. Jeśli uczestnik chce przystąpić do programu, składa wniosek.
• 70 LAT+ : BRAK MOŻLIWOŚCI PRZYSTĄPIENIA.

Przed zapisem do PPK należy sprawdzić wiek pracownika (na dzień podpisania umowy o prowadzenie – czyli moment przesłania pliku rejestracyjnego do instytucji finansowej).

Kiedy zawierane są umowy i jak liczyć staż pracy?

Umowa o prowadzenie zawierana jest w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po upływie 90 dnia zatrudnienia (art. 15 ustawy o PPK).

Staż pracy uczestnika a termin zapisu do programu

Osoby zatrudnione na dzień wejścia w życia danej fali PPK, w przypadku czwartej fali to 1 stycznia 2021 r., nie mają weryfikowanego stażu pracy.

Zatrudnieni, którzy rozpoczęli pracę w danej firmie po 1 stycznia, muszą spełnić warunek stażu – w PPK mogą uczestniczyć osoby, które w danym miejscu pracy przepracowały 90 dni. Zgodnie z ustawą o PPK do okresu zatrudnienia, wlicza się okresy zatrudnienia z poprzednich 12 miesięcy, które miały miejsce w podmiocie zatrudniającym. Dana osoba jest rejestrowana przez pracodawcę w programie w miesiącu kolejnym przypadającym po spełnieniu tego warunku.

PRZYKŁAD 1

Pracownik, 54 lata, zostaje zatrudniony 01.01.2021 r., nie chce się wypisać z PPK. Zostaje zawarta umowa o prowadzenie zgodnie z terminem (do 10.05.2021).

PRZYKŁAD 2

Zleceniobiorca (pełne ZUSy), 35 lat, umowa zawarta od 01.05.2021 r. do 31.12.2021, nie chce się wypisać z PPK. Staż 90-dniowy osiągnie 29.07.2021 r., czyli można podpisać umowę o prowadzenie od 30.07.2021 do maks. 10.08.2021 r.

Jakie jeszcze obowiązki ma pracodawca w związku z PPK?

Przede wszystkim informacyjne związane z programem. Pracodawca ma obowiązek poinformować osobę zatrudnioną o:

• PPK i zasadach ich finansowania, wysokości obowiązkowych wpłat pracownika i pracodawcy,
• możliwości wnoszenia przez pracownika wpłaty dobrowolnej i jej maksymalnej wysokości, przysługującej pracownikowi ze środków budżetu państwa wpłacie powitalnej i rocznej,
• możliwości zrezygnowania w każdej chwili z PPK, a także powrotu do niego w dowolnym momencie,
• możliwości obniżenia wpłaty obowiązkowej dla pracownika, którego wynagrodzenie osiągane z różnych źródeł w danym miesiącu nie przekracza kwoty odpowiadającej 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia,
• a także o możliwości dobrowolnego przystąpienia do programu przez pracownika powyżej 55 roku życia.

Wzory dokumentów dostępne są  na stronie https://www.mojeppk.pl/pliki-do-pobrania.html

W przypadku złożenia deklaracji o rezygnacji, co cztery lata (począwszy od 1 kwietnia 2023) osoby zostaną ponownie automatycznie zapisani do programu i aby z niego zrezygnować muszą taką deklarację ponowić.

Obliczanie i pobieranie wpłat na PPK

Wpłaty na PPK należy obliczać i pobierać począwszy od pierwszego wynagrodzenia wypłaconego po dacie zawarcia umowy o prowadzenie PPK, a następnie przekazać je do instytucji finansowej w poniższych terminach.

Pierwsza wpłata: W terminie od 1 do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wpłaty zostały obliczone i pobrane.

Kolejne wpłaty: W terminie do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wpłaty zostały obliczone i pobrane.

Przykład

Umowa o prowadzenie podpisana 10.05.2021. Wypłaty wynagrodzeń 28.05.2021. Wpłaty PPK pracodawca pobiera z majowego wynagrodzenia, przekazuje instytucji finansowej między 01.06.2021 a 15.06.2021 r.

Kolejna wypłata w m-cu czerwcu jest w dniu 28.06.2021. Pracodawca pobiera składki PPK z wynagrodzenia czerwcowego, a przekazuje między 28.06.2021 a 15.07.2021 r.

Kiedy uczestnik może wypłacić pieniądze z PPK?

Gdy ma skończone 60 lat (art. 99 ustawy PPK) 25% zgromadzonych środków wypłacane jest jednorazowo, a 75% w ratach przez okres 10 lat. Co oznacza, że pieniądze nie są wypłacane do końca życia. W przypadku śmierci środki są dziedziczone.

Jeśli uczestnik nie osiągnął jeszcze wieku emerytalnego, to istnieją 3 możliwości wycofania pieniędzy:

• choroba uczestnika/małżonka/dzieci, która jest wymieniona enumeratywnie w ustawie;
• do 45 roku życia można wykorzystać zgromadzone pieniądze jak wkład własny w kredycie hipotecznym (należy je później zwrócić);
• bez względu na wiek i bez uzasadnienia, ale jest to związane z obostrzeniami – część środków którą wpłaciliśmy w składkach jest opodatkowana, część od pracodawcy też jest opodatkowana i tylko 70% jest zwracanych, 30% zasila subkonto w ZUS; środki z budżetu Państwa są zwracane w całości.

---

Masz obowiązek wprowadzenia PPK w swojej organizacji i potrzebujesz wsparcia? Skontaktuj się z naszymi doradcami: