Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością not for profit – plusy i minusy

Spółka kapitałowa not for profit (często potocznie nazywana spółką non profit) – to prowadzenie przedsiębiorstwa społecznego, w którym obok działalności ekonomicznej ważną rolę odgrywa cel społeczny. Spółki te działają w myśl Ustawy z dnia 15 września 2001 r. – Kodeks spółek handlowych, dalej K.S.H. (tj. Dz.U. z 2013 r. poz. 1030, z 2014 r. poz. 265 z późn. zm.).

W praktyce oznacza to, że wypracowany zysk nie jest przeznaczany do wypłaty wspólnikom. Jest to dopuszczalne zarówno w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jak i spółki akcyjnej (odpowiednio art. 151 §1 K.S.H. oraz 301 K.S.H.). Jako iż w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wymagany jest niższy kapitał zakładowy, a w toku prowadzenia działalności jest konieczne dopełnienie dużo mniej formalności niż w spółce akcyjnej, rzadko kiedy mamy do czynienia z przedsiębiorstwem społecznym funkcjonującym w formie spółki akcyjnej.

Z uwagi na powyższe, skupimy się na spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością not for profit.

W umowie spółki zawieranej przed notariuszem wskazujemy, że podmiot nie działa w celu osiągania zysku, a wypracowany dochód przeznacza na działalność statutową pożytku publicznego. Nie jest też możliwe dzielenie zysków pomiędzy wspólników, członków zarządu, pracowników, radę nadzorczą czy komisję rewizyjną.

Plusy prowadzenia działalności w formie spółki not for profit:

  1. Regulacja prawna – Kodeks spółek handlowych.
  2. Możliwość podjęcia działalności pożytku publicznego, w tym uzyskaniu statusu organizacji pożytku publicznego (OPP), a co za tym idzie pozyskiwania 1% podatku dochodowego od osób fizycznych. O zaletach podatkowych posiadania statusu OPP przeczytasz w artykule o przywilejach podatkowych OPP.
  3. Do założenia spółki not for profit wystarczy już jedna osoba fizyczna lub prawna.
  4. Spółka not for profit może ubiegać się o środki przeznaczone dla podmiotów prowadzących działalność społecznie użyteczną prowadzoną w sferze zadań publicznych na podstawie art. 3 Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. 2003 Nr 96 poz.873 z późn. zm.).
  5. Duże pole manewru w zakresie sposobu działania – wskazania organów, ich kompetencji, podziału ról, wprowadzenia kompetentnego organu nadzorczego. Prościej też o przekształcenia kapitałowe czy osobowe.
  6. Silny wpływ organów spółki na sposób zarządzania i wyznaczanie kierunków strategicznych przedsiębiorstwa.
  7. Prowadzenie działalności, w której zdecydowany prym wiedzie działalność ekonomiczna – gospodarcza.
  8. Nie koncentruje się na zatrudnianiu osób z niepełnosprawnościami i/lub z innych grup defaworyzowanych (choć może).
  9. Wiarygodny partner dla biznesu, w tym w ramach działań społecznie odpowiedzialnego biznesu.
  10. Możliwość przystępowania do zamówień dla podmiotów komercyjnych.

Do słabszych stron prowadzenia spółek not for profit zaliczyć można:

  1. Minimalny kapitał zakładowy – 5.000 zł.
  2. Opodatkowanie wypracowanego zysku.
  3. Niemożność dzielenia zysków pomiędzy wspólników, członków zarządu, pracowników, radę nadzorczą czy komisję rewizyjną.
  4. Siła głosu wspólników uzależniona od wysokości posiadanych udziałów.
  5. Wspólnicy (udziałowcy) ponoszą odpowiedzialność, w tym uczestniczą w pokrywaniu strat do wysokości wniesionych udziałów. W przypadku, gdy zobowiązania spółki przewyższają jej majątek, zarząd spółki powinien złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości, a w przypadku niezłożenia takiego wniosku, członkowie zarządu mogą być z tego tytułu pociągnięci do osobistej odpowiedzialności majątkowej.
  6. Spółki not for profit prowadzą pełną księgowość. Zatwierdzone przez zgromadzenie wspólników wraz z odpowiednimi uchwałami sprawozdania finansowe składają w urzędzie skarbowym i Krajowym Rejestrze Sądowym.
  7. Ponoszenie opłat za wpis i zmiany w Krajowym Rejestrze Sądowym oraz za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

W Polsce nadal najpopularniejszą formą działalności nie nastawionej na zysk, czy działalności społecznej są przede wszystkim organizacje pozarządowe, czyli fundacje i stowarzyszenia. Coraz ważniejsze miejsce zajmują też spółdzielnie socjalne, a także podmioty reintegracyjne (zakłady aktywności zawodowej, centra integracji społecznej, kluby integracji społecznej, warsztaty terapii zajęciowej), choć raczej nie funkcjonują w powszechnej świadomości Polaków.

Póki co, spółki not for profit nie należą do najpopularniejszych form prowadzenia działalności. Nie jest również prowadzony rejestr, ile takich spółek działa. Szacuje się, że jest ich kilkadziesiąt i zyskują na coraz większej popularności, głównie ze względu na prostotę i elastyczność.

W 2012 roku Instytut Spraw Obywatelskich (INSPRO) powołał do życia spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością Grupę INSPRO. W 2014 roku przekształciliśmy ją w spółkę not for profit. Z własnego doświadczenia możemy powiedzieć, że prowadzenie przedsiębiorstwa społecznego w tej formie pozwala z sukcesem łączyć cele ekonomiczne ze społecznymi. Jesteśmy wiarygodnym partnerem dla biznesu, któremu oferujemy wysokiej jakości usługi. Ale też mamy większą elastyczność co do dywersyfikacji źródeł przychodów, poprzez pozyskiwanie np. środków publicznych.

Dodaj nam MOCy!

Od 2004 roku działamy na rzecz zmiany społecznej. Bo DNA Instytutu Spraw Obywatelskich to walka o dobro wspólne i mobilizowanie obywateli do działania. O dobro, które jest bliskie każdej i każdemu z nas, jak np. czyste powietrze, cisza za oknem, bezpieczna żywność czy wspólna przestrzeń. Oraz o dobro, które jest tylko pozornie dalekie: obywatelską inicjatywę ustawodawczą, referendum czy radę pracowników.

By działać skutecznie, potrzebujemy stałego i pewnego budżetu. Pomóż nam stawić czoła codziennym wyzwaniom. Dorzuć się do działań Instytutu.

Dziewczynka z uniesioną pięścią, w stroju superbohaterki z biało-czerowną peleryną