30 października 2022 r. weszła w życie ustawa o ekonomii społecznej. Od tego dnia niemal wszystkie organizacje pozarządowe – w tym fundacje i stowarzyszenia – z mocy ustawy będą podmiotami ekonomii społecznej. Sam akt jest pierwszym w Polsce aktem rangi ustawowej kompleksowo regulującym zagadnienia ekonomii społecznej.
Zapoznaj się z ustawą o ekonomii społecznej
Podmiot ekonomii społecznej (PES) a przedsiębiorstwo społeczne (PS)
Pierwszym z ważnych pojęć jest definicja podmiotu ekonomii społecznej (PES). Obejmuje ona przede wszystkim organizacje pozarządowe, także i te, które nie prowadzą żadnych działań ekonomicznych. PES są zatem nie tylko organizacje prowadzące działalność gospodarczą lub odpłatną działalność pożytku publicznego, ale w ogóle wszystkie fundacje i stowarzyszenia, w tym stowarzyszenia zwykłe, uczniowskie kluby sportowe, a także m.in. koła gospodyń wiejskich oraz ochotnicze straże pożarne. Do katalogu PES ustawa zalicza również tzw. spółki non-profit (przeczytaj więcej: kiedy spółka może być PES?), stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego i tzw. podmioty kościelne, a także podmioty ściśle związane z reintegracją zawodową i społeczną, czyli spółdzielnie socjalne, spółdzielnie pracy, spółdzielnie produkcji rolnej, warsztaty terapii zajęciowej (WTZ), zakłady aktywności zawodowej (ZAZ), centra integracji społecznej (CIS) i kluby integracji społecznej (KIS).
Najważniejsza regulacja ustawy dotyczy zapisów odnoszących się do przedsiębiorstwa społecznego (PS).
Aby uzyskać status przedsiębiorstwa społecznego należy:
- być podmiotem ekonomii społecznej. Dla przypomnienia – PES stajemy się niejako „z automatu”, bez konieczności ubiegania się o znalezienie się w tym katalogu.
- prowadzić działalność ekonomiczną: działalność odpłatną pożytku publicznego, działalność gospodarczą lub inną działalność o charakterze odpłatnym. Tym sposobem o status PS nie mogą się ubiegać np. stowarzyszenia zwykłe.
- zatrudniać co najmniej 3 osoby na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę, z czego każda z tych osób musi być zatrudniona w wymiarze co najmniej 1/2 pełnego wymiaru czasu pracy.
- posiadać organ konsultacyjno-doradczy, w którego skład wchodzić mają osoby zatrudnione w przedsiębiorstwie społecznym (przeczytaj więcej: Organ konsultacyjno-doradczy w przedsiębiorstwie społecznym).
- wprowadzić do statutu regulacje dotyczące wykorzystania zysku i majątku przedsiębiorstwa społecznego.
Istotną różnicą pomiędzy dotychczasowymi regulacjami jest to, iż ustawa wyróżnia dwa typy przedsiębiorstw społecznych:
1. Przedsiębiorstwa nastawione na reintegrację społeczną i zawodową osób zagrożonych wykluczeniem społecznym (katalog tych osób zdefiniowany jest w art. 2 pkt 6 ustawy), które muszą spełniać minimalny przez procentowy poziom zatrudnienia osób z ww. kategorii.
2. Przedsiębiorstwa nastawione na realizację usług społecznych.
Jak uzyskać status PS?
Aby otrzymać status przedsiębiorstwa społecznego należy złożyć wniosek do odpowiedniego WOJEWODY (właściwego pod względem siedziby podmiotu). Nadawany jest w drodze decyzji administracyjnej. Wojewoda pełni nadzór nad działalnością przedsiębiorstwa społecznego w zakresie spełniania warunków niezbędnych do uzyskania i utrzymania statusu.
Wzór wniosku oraz dodatkowe dokumenty znajdują się na stronie ekonomiaspoleczna.gov.pl oraz na stronie Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego.
Dodatkowe instrukcje do dokumentów znajdują się na stronie przedsiebiorstwospoleczne.pl
Jakie załączniki należy przedłożyć z wnioskiem?
- statut, umowę spółki lub inny dokument o tym charakterze oraz odpowiednie uchwały i regulaminy podmiotu;
- wydruk KRS,
- ostatnie zatwierdzone sprawozdanie finansowe,
- zaświadczenie ZUS lub imienny raport miesięczny o należnych składkach lub kserokopie umów o pracę pracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwie społecznym zgodnie z art. 5,
- oświadczenie przedsiębiorstwa społecznego – wzór zamieszony na stronie internetowej Wojewody Łódzkiego oraz Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej ,
- dokument potwierdzający posiadanie organu konsultacyjno-doradczego. Obowiązek posiadania organu konsulatycjno – doradczego wynika z art. 7 ustawy.
- potwierdzenie dokonania opłaty skarbowej za wydanie decyzji.
WAŻNE: ubieganie się o wydanie decyzji administracyjnej w związku z nadaniem statusu PS wiąże się z koniecznością wniesienia opłaty skarbowej za wydanie decyzji. Opłata skarbowa za wydanie decyzji wynosi 10 zł. PES ubiegające się o wydanie decyzji przez wojewodę łódzkiego wnoszą opłatę na rachunek bankowy Urzędu Miasta Łodzi. Opłatę należy uiścić na rachunek: Bank Pekao S.A. 50 1240 1037 1111 0011 0925 0073. Wpłat można dokonywać również w kasie Urzędu Miasta Łodzi (Łódź, ul. Piotrkowska 153, pok. 219, czynnej pn., śr., czw., pt. w godz.: 8:00-15:00; wt. 9:00-17:00).
Jak dostarczyć dokumenty?
Dokumenty można przesyłać pocztą na adres: Łódzki Urząd Wojewódzki w Łodzi Wydział Rodziny i Polityki Społecznej ul. Żeromskiego 87, 90-502 Łódź. Można je również składać osobiście w Punkcie Obsługi Klienta Kancelaria Główna ul. Piotrkowska 104, 90-926 Łódź lub przesłać w wersji elektronicznej, opatrzone podpisem kwalifikowanym do Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi za pośrednictwem Elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej, adres skrytki ePUAP: /lodzuw/skrytkaESP.
W przypadku składania dokumentów przez ePUAP należy zwrócić uwagę, że załączony wniosek i oświadczenie powinno zostać opatrzone podpisem certyfikowanym lub podpisane profilem zaufanym przez osobę do tego upoważnioną.
Posiadanie statusu przedsiębiorstwa społecznego wiąże się też z nowymi, dodatkowymi obowiązkami sprawozdawczymi. Przedsiębiorstwo społeczne sporządza roczne sprawozdanie i przekazuje je w formie elektronicznej wojewodzie. Wzór tego sprawozdania określony jest rozporządzeniem. Elektroniczny wykaz przedsiębiorstw społecznych dostępny jest w Rejestrze Jednostek Pomocy Społecznej.
Przedsiębiorstwa społeczne mogą skorzystać z takich instrumentów wsparcia, jak m.in.:
- dotacje na utworzenie stanowiska pracy oraz na finansowanie kosztów wynagrodzenia,
- możliwość sfinansowania składek ZUS w przypadku pracowników przedsiębiorstwa społecznego będących osobami zagrożonymi wykluczeniem społecznym,
- możliwość uzyskania dofinansowania do oprocentowania kredytów przeznaczonych na rehabilitację osób niepełnosprawnych,
- obniżenie przedsiębiorcy „komercyjnemu” wpłat na PFRON za dokonanie zakupu w przedsiębiorstwie społecznym zatrudniającym osoby z niepełnosprawnością,
- zwolnienie dochodu przedsiębiorstwa społecznego przeznaczonego na reintegrację społeczną i zawodową pracowników, w części niezaliczonej do kosztów uzyskania przychodów, z podatku dochodowego od osób prawnych,
- możliwość udzielania zamówień zastrzeżonych poniżej progu, od którego stosowana jest ustawa z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych.
Co ze statusem PS nadanym przez Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej (OWES) do 30.10.2022?
Status przedsiębiorstwa społecznego dotychczas był nadawany przez Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej i głównie wiązał się z korzystaniem ze wsparcia finansowego na utworzenie miejsc pracy. Ten status obowiązuje przez cały okres trwania umowy o wsparcie finansowe pomiędzy OWES a podmiotem, bez konieczności występowania do Wojewody o jego nadanie.
Jednakże, jeśli dany podmiot ekonomii społecznej pragnie złożyć wniosek o jakikolwiek grant czy dotację przeznaczoną dla przedsiębiorstw społecznych (PS) musi wcześniej złożyć wniosek o przyznanie statusu do Wojewody. W tym przypadku status przyznany przez OWES nie obowiązuje. Może nastąpić wówczas zdublowanie statusów, ale w okresie przejściowym wdrażania ustawy o ES takie zdarzenia będą występowały.
Chcesz uzyskać status przedsiębiorstwa na bazie ustawy o ekonomii społecznej? Skontaktuj się z naszymi doradcami:
Dla organizacji pozarządowych z jednego z 7 powiatów województwa łódzkiego: łaskiego, łódzkiego-wschodniego, opoczyńskiego, pabianickiego, tomaszowskiego, rawskiego, zduńskowolskiego.
Dla organizacji pozarządowych z Łodzi, które mają zarejestrowaną działalność gospodarczą i/lub prowadzą aktywnie działalność odpłatną.
