Status przedsiębiorstwa społecznego na bazie ustawy o ekonomii społecznej

30 października 2022 r. weszła w życie ustawa o ekonomii społecznej. Od tego dnia niemal wszystkie organizacje pozarządowe – w tym fundacje i stowarzyszenia – z mocy ustawy będą podmiotami ekonomii społecznej. Sam akt jest pierwszym w Polsce aktem rangi ustawowej kompleksowo regulującym zagadnienia ekonomii społecznej.

Zapoznaj się z ustawą o ekonomii społecznej

Podmiot ekonomii społecznej (PES) a przedsiębiorstwo społeczne (PS)

Pierwszym z ważnych pojęć jest definicja podmiotu ekonomii społecznej (PES).  Obejmuje ona przede wszystkim organizacje pozarządowe, także i te, które nie prowadzą żadnych działań ekonomicznych. PES są zatem nie tylko organizacje prowadzące działalność gospodarczą lub odpłatną działalność pożytku publicznego, ale w ogóle wszystkie fundacje i stowarzyszenia, w tym stowarzyszenia zwykłe, uczniowskie kluby sportowe, a także m.in. koła gospodyń wiejskich oraz ochotnicze straże pożarne. Do katalogu PES ustawa zalicza również tzw. spółki non-profit, stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego i tzw. podmioty kościelne, a także podmioty ściśle związane z reintegracją zawodową i społeczną, czyli spółdzielnie socjalne, spółdzielnie pracy, spółdzielnie produkcji rolnej, warsztaty terapii zajęciowej (WTZ), zakłady aktywności zawodowej (ZAZ), centra integracji społecznej (CIS) i kluby integracji społecznej (KIS). 

Najważniejsza regulacja ustawy dotyczy zapisów odnoszących się do przedsiębiorstwa społecznego (PS).

Aby uzyskać status przedsiębiorstwa społecznego należy:

– być podmiotem ekonomii społecznej. Dla przypomnienia – PES stajemy się niejako „z automatu”, bez konieczności ubiegania się o znalezienie się w tym katalogu.

– prowadzić działalność ekonomiczną: działalność odpłatną pożytku publicznego, działalność gospodarczą lub inną działalność o charakterze odpłatnym. Tym sposobem o status PS nie mogą się ubiegać np. stowarzyszenia zwykłe.

– zatrudniać co najmniej 3 osoby na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę, z czego każda z tych osób musi być zatrudniona w wymiarze co najmniej 1/2 pełnego wymiaru czasu pracy.

– posiadać organ konsultacyjno-doradczy, w którego skład wchodzić mają osoby zatrudnione w przedsiębiorstwie społecznym,

– wprowadzić do statutu regulacje dotyczące wykorzystania zysku i majątku przedsiębiorstwa społecznego.

Istotną różnicą pomiędzy dotychczasowymi regulacjami jest to, iż ustawa wyróżnia dwa typy przedsiębiorstw społecznych: 

1.  Przedsiębiorstwa nastawione na reintegrację społeczną i zawodową osób zagrożonych wykluczeniem społecznym (katalog tych osób zdefiniowany jest w art. 2 pkt 6 ustawy), które muszą spełniać minimalny przez procentowy poziom zatrudnienia osób z ww. kategorii.

2.  Przedsiębiorstwa nastawione na realizację usług społecznych.

Jak uzyskać status PS?

Aby otrzymać status przedsiębiorstwa społecznego należy złożyć wniosek do odpowiedniego WOJEWODY (właściwego pod względem siedziby podmiotu). Nadawany jest w drodze decyzji administracyjnej.  Wojewoda pełni nadzór nad działalnością przedsiębiorstwa społecznego w zakresie spełniania warunków niezbędnych do uzyskania i utrzymania statusu.

Wzór wniosku oraz dodatkowe dokumenty znajdują się na stronie ekonomiaspoleczna.gov.pl

Dodatkowe instrukcje do dokumentów znajdują się na stronie przedsiebiorstwospoleczne.pl

Posiadanie statusu przedsiębiorstwa społecznego wiąże się też z nowymi, dodatkowymi obowiązkami sprawozdawczymi. Przedsiębiorstwo społeczne sporządza roczne sprawozdanie i przekazuje je w formie elektronicznej wojewodzie. Wzór tego sprawozdania określony jest rozporządzeniem. Elektroniczny wykaz przedsiębiorstw społecznych dostępny jest w Rejestrze Jednostek Pomocy Społecznej.

Przedsiębiorstwa społeczne mogą skorzystać z takich instrumentów wsparcia, jak m.in.: 

• dotacje na utworzenie stanowiska pracy oraz na finansowanie kosztów wynagrodzenia,
• możliwość sfinansowania składek ZUS w przypadku pracowników przedsiębiorstwa społecznego będących osobami zagrożonymi wykluczeniem społecznym,
• możliwość uzyskania dofinansowania do oprocentowania kredytów przeznaczonych na rehabilitację osób niepełnosprawnych, 
• obniżenie przedsiębiorcy „komercyjnemu” wpłat na PFRON za dokonanie zakupu w przedsiębiorstwie społecznym zatrudniającym osoby z niepełnosprawnością,
• zwolnienie dochodu przedsiębiorstwa społecznego przeznaczonego na reintegrację społeczną i zawodową pracowników, w części niezaliczonej do kosztów uzyskania przychodów, z podatku dochodowego od osób prawnych,
• możliwość udzielania zamówień zastrzeżonych poniżej progu, od którego stosowana jest ustawa z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych.

Co ze statusem PS nadanym przez Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej (OWES) do 30.10.2022?

Status przedsiębiorstwa społecznego dotychczas był nadawany przez Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej i głównie wiązał się z korzystaniem ze wsparcia finansowego na utworzenie miejsc pracy. Ten status obowiązuje przez cały okres trwania umowy o wsparcie finansowe pomiędzy OWES a podmiotem, bez konieczności występowania do Wojewody o jego nadanie.

Jednakże, jeśli dany podmiot ekonomii społecznej pragnie złożyć wniosek o jakikolwiek grant czy dotację przeznaczoną dla przedsiębiorstw społecznych (PS) musi wcześniej złożyć wniosek o przyznanie statusu do Wojewody. W tym przypadku status przyznany przez OWES nie obowiązuje. Może nastąpić wówczas zdublowanie statusów, ale w okresie przejściowym wdrażania ustawy o ES takie zdarzenia będą występowały.

---

Chcesz uzyskać status przedsiębiorstwa na bazie ustawy o ekonomii społecznej? Skontaktuj się z naszymi doradcami: