28 grudnia 2016 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów znalazła się informacja o Projekcie ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych. W Wykazie wyjaśniono, dlaczego potrzebna jest aktualizacja ustawy i przedstawiono najważniejsze planowane zmiany.
Według projektodawcy (Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej), zmiany te uelastycznią i usprawnią funkcjonowanie spółdzielni socjalnych, odpowiadając na wyzwania stojące przed tymi podmiotami szczególnie w początkowym okresie ich działania. Ułatwią również osobom fizycznym dostęp do takiej formy działalności gospodarczej, jaką jest spółdzielnia socjalna – zarówno, jeśli chodzi o tworzenie podmiotu, jak i znalezienie w nim zatrudnienia. Pojawią się również ułatwienia dla istniejących już przedsiębiorstw społecznych.
Sprawdź, co zmieni się w ustawie o spółdzielniach socjalnych:
- zmniejszenie wymaganej liczby założycieli spółdzielni socjalnej z pięciu do trzech osób w przypadku spółdzielni osób fizycznych. Dodatkowi dwaj członkowie będą musieli dołączyć do spółdzielni w późniejszych, określonym terminie;
- wprowadzenie nowego profilu spółdzielni socjalnej o tzw. charakterze usługowym;
- uregulowanie kwestii zakładania spółdzielni socjalnych przez osoby o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności oraz osoby z zaburzeniami psychicznymi – te osoby będą mogły założyć spółdzielnię pod warunkiem, że ich liczba nie będzie mniejsza niż 30% ogólnej liczby założycieli;
- rozszerzenie katalogu osób, które mogą być założycielami lub przystąpić do spółdzielni socjalnej w charakterze członka oraz osób podejmujących zatrudnienie w spółdzielni o osoby pracujące i jednocześnie uprawnione do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (osoby ubogie pracujące) oraz osoby z zaburzeniami psychicznymi;
- zmiana zasad udzielania wsparcia na podjęcie działalności gospodarczej w ramach spółdzielni socjalnej – możliwość uzyskania wsparcia z Funduszu Pracy dla osób bezrobotnych i osób do 30. roku życia oraz po ukończeniu 50. roku życia, posiadających status osoby poszukującej pracy, w postaci środków na podjęcie działalności gospodarczej w formie spółdzielni socjalnej, w tym na pokrycie kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa związanego z podjęciem tej działalności. Przewidziano wzrost wysokości jednorazowego wsparcia do 6-krotności przeciętnego wynagrodzenia za pracę;
- objęcie wsparciem nie tylko członków założycieli i członków przystępujących do spółdzielni socjalnej, ale przeznaczenie go również na tworzenie miejsca pracy dla pracowników spółdzielni socjalnej niebędących członkami spółdzielni socjalnej. Możliwość ubiegania się o wsparcie pomostowe będzie dotyczyć również już istniejących przedsiębiorstw;
- udzielanie wsparcia z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na podjęcie działalności gospodarczej w ramach spółdzielni socjalnej dla osób niepełnosprawnych (nie tylko na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej) oraz przekazywanie środków finansowych na utworzenie miejsca pracy w spółdzielni socjalnej dla osób niepełnosprawnych;
- ponowne zdefiniowanie przedmiotu działalności spółdzielni socjalnej;
- doprecyzowanie celu działania spółdzielni socjalnej poprzez wskazanie, że spółdzielnia socjalna działa na rzecz reintegracji zawodowej i społecznej nie tylko członków spółdzielni, ale również na rzecz pracowników spółdzielni zagrożonych wykluczeniem, niebędących jej członkami;
- refundacja składek na ubezpieczenia społeczne oraz części kosztów pracodawcy opłacanych za pracowników spółdzielni socjalnej niebędących członkami spółdzielni, a będących osobami zagrożonymi wykluczeniem społecznym;
- możliwość odbycia praktyk zawodowych w spółdzielni socjalnej przez osobę niepełnosprawną, realizującą indywidualny program rehabilitacji zawodowej w ramach warsztatu terapii zajęciowej (WTZ), co miałoby realny wpływ na pogłębienie wiedzy poprzez doskonalenie umiejętności praktycznych na konkretnym stanowisku pracy, a także wykształcenie umiejętności pracy zarówno samodzielnej jak i w zespole oraz poczucia odpowiedzialności za jakość pracy. W przypadku odbywania praktyki zawodowej przez uczestnika warsztatu, koszty uczestnictwa osoby niepełnosprawnej finansowane byłyby w pełnej wysokości.
Wyzwania stojące przed spółdzielniami socjalnymi oraz systemem zabezpieczania społecznego, na które mają odpowiedzieć planowane zmiany:
- skompletowanie 5-osobowego składu założycielskiego, gdzie założyciele są rekrutowani spośród osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Mogą być to osoby nie dość zmotywowane do rozpoczęcia i prowadzenia działalności gospodarczej oraz nie posiadające wystarczających kompetencji zawodowych czy społecznych;
- wysoki wymóg zatrudnieniowy w początkowym okresie działania podmiotu;
- istnienie grupy osób ubogich pracujących – osób, które ze względu na niskie wynagrodzenie zmuszone są korzystać np. z pomocy społecznej, a nie kwalifikują się do grupy osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i nie mogą znaleźć zatrudnienia w spółdzielniach socjalnych. Dzięki temu te osoby znajdą godne zatrudnienie i nie będą zmuszone do korzystania z systemu pomocy społecznej;
- jako osoby realnie zagrożone wykluczeniem społecznym rozpoznano również osoby z zaburzeniami psychicznymi;
- niski stopień zaspokajania potrzeb ludności w zakresie dostępu do usług społecznych: pomocy społecznej, wspierania osób niepełnosprawnych, wspierania rodziny i pieczy zastępczej, prowadzenia niepublicznych przedszkoli i innych form wychowania przedszkolnego oraz w zakresie opieki nad dziećmi do lat 3. Jest to zbieżne z planami deinstytucjonalizacji usług społecznych;
- przepisy, które dotychczas nie gwarantowały przedłużania trwałości spółdzielni socjalnych i wzmacniania ich na samym początku działalności;
- niska reintegracja osób pracujących w spółdzielni, którzy nie są jednocześnie jej członkami.
Projekt zmian wprowadza również do ustawy zagadnienia związane z ekonomią społeczną, która przez 10 lat funkcjonowania Ustawy o spółdzielniach socjalnych znacznie się rozwinęła i nie była do tej pory uregulowana prawnie.
Zapoznaj się z pełnym tekstem informacji dotyczącej Projektu ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych.
Chcesz wzmocnić swoją spółdzielnie socjalną i przygotować ją na nadchodzące zmiany w prawie? Skontaktuj się z nami – bezpłatnie udzielimy Ci porady prawnej, finansowo-księgowej i biznesowej.
Karolina Fijołek e-mail: karolina.fijolek@instytut.lodz.pl | tel. 512 034 281- dla organizacji z m. Łodzi
Justyna Matusiak e-mail: justyna.matusiak@instytut.lodz.pl | tel. 512 034 254 – dla organizacji z powiatów pabianickiego, łaskiego, zduńskowolskiego, łódzkiego wschodniego, rawskiego, tomaszowskiego i opoczyńskiego
